|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Vertrouwelijk rapport |
|
|
Nieuwe mislukking overheid:
omgevingswet in gevaar door ICT-problemen |
|
|
|
|
|
De in- en uitgang van de nieuwe
tunnel van de Rotterdamse baan.Beeld Phil Nijhuis |
|
|
|
|
|
De overheid moet vrezen voor
een nieuw debacle. Haperende software en oplopende kosten bedreigen een
prestigieuze wet. |
|
|
Bart Zuidervaart en Niels Markus13 november 2020, 1:00 |
|
|
Hardnekkige ICT-problemen en
oplopende kosten brengen de Omgevingswet in gevaar. Dat blijkt uit twee nog
vertrouwelijke rapporten, beide in handen van deze krant. De computersystemen
zijn ondanks eerdere waarschuwingen nog steeds te ingewikkeld en gemeenten
vrezen veel meer geld kwijt te zijn dan voorgespiegeld. |
|
|
De Omgevingswet is volgens het
kabinet ‘de grootste wetgevingsoperatie sinds 1848’. Het is de bedoeling dat
vanaf 1 januari 2022 alle wetten en regels die nu nog de inrichting van het
landschap bepalen, opgaan in deze ene wet. Burgers en bedrijven moeten straks
eenvoudig vergunningen voor verbouwingen en evenementen kunnen regelen,
dankzij overzichtelijke digitale bestemmingsplannen en korte procedures. |
|
|
De invoering van de
Omgevingswet is al diverse keren uitgesteld. Het grootste obstakel is het
computersysteem waar alle betrokken instanties (gemeenten, provincies,
kadaster, waterschappen) op aangesloten moeten worden. Het is cruciaal dat
dit vlekkeloos werkt. “Zonder digitaal stelsel kan de wet niet in werking
treden”, schreef minister Kajsa Ollongren (binnenlandse zaken) nog in mei aan
de Kamer. |
|
|
ICT-flops overheid kosten 1 tot
5 miljard euro per jaar |
|
|
Uit een onderzoek van Bureau
ICT-Toetsing (Bit), dat digitale projecten van het rijk tegen het licht
houdt, blijkt dat de ICT-systemen nog altijd ontoereikend zijn. In een vorige
maand verstuurd advies aan de minister staat dat Bit zich zorgen maakt ‘over
de tijdige en succesvolle invoering’ van het systeem. ‘Kritieke onderdelen
(...) zijn niet af en niet voldoende beproefd.’ Het is twijfelachtig of de
wet in 2022 kan worden ingevoerd. Nieuw uitstel ligt op de loer. |
|
|
Pijnlijk voor het ministerie is
dat Bit al in 2017 harde kritiek uitte op de Omgevingswet. Toen klonk het
verwijt dat het computersysteem te ingewikkeld was en ‘tot problemen zal
leiden’. Nu, drie jaar later, vindt de waakhond de ICT-infrastructuur ‘nog steeds
complex’. |
|
|
De overheid heeft inmiddels een
bedenkelijke reputatie op ICT-gebied. Het ging eerder mis bij politiesysteem
C2000, de ov-chipkaart, het UWV en de NVWA. Een Kamercommissie onder leiding
van VVD’er Ton Elias oordeelde in 2014 keihard over ICT bij de overheid. De
flops kosten 1 tot 5 miljard euro per jaar. Als reactie op de
onderzoekscommissie werd Bit opgericht. |
|
|
Weinig inkomsten tegenover de
kosten |
|
|
Het ministerie wil inhoudelijk
niet reageren op de nieuwe kritiek. Volgende week dinsdag wordt de Tweede
Kamer geïnformeerd. |
|
|
Een bijkomend probleem is dat
de rekening van de invoering van de wet inmiddels hoog oploopt. KPMG heeft
becijferd dat de totale ‘transitiekosten’ voor de betrokken instanties tot
2029 1,5 tot 1,8 miljard euro bedragen. Gemeenten moeten het leeuwendeel betalen
(1,2 tot 1,5 miljard). |
|
|
Daarnaast vrezen de gemeenten
structureel geld kwijt te zijn als de wet eenmaal in werking is. Uitgangspunt
van de wet is dat de kosten moeten opwegen tegen de baten. Gemeenten hebben
kosten aan personeel, voorlichting en ICT, maar daar staan weinig inkomsten
tegenover. Wethouders hebben de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in
september opgeroepen om met het kabinet te onderhandelen over extra geld.
Minister Ollongren zei eerder dat zij de zorgen van de gemeenten herkent. |
|
|
Het KPMG-rapport ligt in
conceptversie op het ministerie. Een woordvoerder laat weten dat er ook
andere onderzoeken lopen waardoor er nog geen ‘integraal beeld’ is van de
totale kosten. Mochten gemeenten in problemen komen, dan wordt in een ‘open
gesprek’ naar oplossingen gezocht. |
|
|
De Tweede Kamer debatteert op 25 november over de Omgevingswet.
Het KPMG-rapport zal vermoedelijk pas later openbaar worden. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|